La kvara planedo

Kiel eksa membro de La Planeda Societo —The Planetary Society, fondita i.a. de Carl Sagan en 1980— mi ne povis ne partopreni la babilejon de la spacagentejo NASA dum la InSight-sondilo surgrundiĝis sur Marso —la kvara planedo de la sunsistemo— la 26-an de novembro 2018. Krom "saluti Marson", mi ankaŭ bondeziris kaj gratulis al la NASA-teamo... en Esperanto. Kial en Esperanto? Nu, kial ne? Mi vidis aliajn skribi en diversaj lingvoj, sed tion mi rimarkis post ol mi sendis la mesaĝon. La kialo mesaĝi esperante jam troviĝas ekstere de nia sunsistemo.

Traduk-adapto: Vida loca (de Francisco Céspedes)

Antaŭ kelkaj tagoj kaptis mian atenton televida reklamo pri aŭtomobilo, bone farita kaj amuza, ankaŭ spektebla en YouTube (nur 40 frenezaj sekundoj). Ĝi okazigis iom da polemiko. Iuj diras, ke ĝi kontraŭstaras la elektran aŭtomobilon kaj tial taksas la TV-anoncon netaŭga por la nuntempa mondo. Aliaj opinias, ke la intenco estas kritiki la modernajn modojn, kiuj izolas homojn pere de teknologio. Ĉiuokaze estas evidente, ke preter ĉia polemiko la ĉefa celo de kiu ajn komerca reklamo estas vendi ion.

Elnemapko, kamaĝama tah cucetot

Retumante tra la senfina Interreto, sufiĉas iafoje ke mi hazarde ekvidas ion rilate Esperanton kaj tuj mi alklake lanĉas min tien, aŭtomate, senpripense. Ĝuste tiamaniere mi trovis paron da malnovaj artikoletoj verkitaj de iu mistera Ivan Skito la jaron 1937 en la magazeno Esperanto. Mi diras mistera ĉar kiom ajn mi klopodis ret-serĉi pri li, mi tamen nenion eltrovis krom la du menciitajn skribaĵojn.

Robotoj

Kiam iu parolas pri robotoj ni ofte pensas pri homaspekta maŝino kun kapo, vizaĝo, korpo, brakoj kaj kruroj; ni imagas aŭtomatulon kapabla moviĝi, paroli, plenumi diversajn taskojn, interagi kun homoj, ktp. Tion ni imagas verŝajne pro influo de la literaturo, la kinarto kaj la televido.


Muziko estas perSona emocio

Se iu demandus al mi kio estas muziko, mi spontane respondus ke ĝi estas sinsekvo da soneventoj intence ordigitaj por kaŭzi ian emocion al iu. La fina rezulto dependos ne nur de la lerteco de la muzikisto, sed ankaŭ de la persona prefero de la aŭskultanto. Malsamaj homoj havas malsamajn gustojn kaj reagos emocie malsame. Kiam sufiĉe da homoj reagas kun simila emocio al iu aparta muzikaĵo ĝi fariĝas muziksukceso, modkanto aŭ furorkanto.

Muzika vizito

Mi memoras, ke mi alvenis tro frue al la butiko. Tra la ampleksaj vitroj de la montrofenestroj amaso da bele ordigitaj instrumentoj silente atestis al la preterpasantoj pri kio temas, eĉ se ili ne atentis la reklamafiŝojn aŭ la butiknomon. Senvorte pro miro, mi trarigardis kiel revoplena infano ĉion kion mi povis, dum la respegulo de ĉiu piediranto malantaŭ mi ŝajnis rapide trairi de unu al la alia flanko ene de la butiko, kvazaŭ vagantaj fantomoj. Unu el ili —subite mi rimarkis— restis same senmova kiel mia propra respegulo.

Harry Harrison, la verkisto kiu esperantigis raton

Naskiĝo de la Rustimuna Ŝtalrato estas sciencfikcia romano de la usona verkisto Harry Harrison (1925-2012), publikigita originale en la angla en 1985 (A Stainless Steel Rat is Born) kaj poste en la esperanta en 1996. Ĝi apartenas al kolekto da noveloj pri la Rustimuna Ŝtalrato, entute dek libroj, kaj estas ĝis nun la nura kiu publikiĝis esperante. La libro estas senpage elŝutebla en la Kiosko de La Balta Ondo en elektronika formato (pdf- kaj epub-formato).

La romano prezentas kelkajn interesajn kaj menciindajn aferojn el vidpunkto de la esperanta kulturo, kiuj meritas nian atenton.

Nifoj, eksterteranoj kaj aliaj strangaĵoj

La homa kulturo estas plena de strangaj aferoj. Unu tia strangaĵo estas la fenomeno nifo (ne-identigita fluganta objekto). Kvankam la vorto nifo klare indikas ke temas pri io nekonata aŭ nerekonebla, ĝi preskaŭ ĉiam estas uzata samsignife al flugmaŝino aŭ kosmoŝipo el netera deveno. Tian fantazian ideon multe influas la kinarto kaj la literaturo jam de la fino de la 1940-aj jaroj ĝis hodiaŭ.