Ĉu eblas gustumi la kolorojn?


 Jes, tio eblas pere de sinestezio, rara kapablo kiu ebligas percepti sensaĵon de ia tipo (ekz. de koloro) per stimulo de alia tipo (ekz. de muziko). Homoj kun sinestezio povas, ekzemple, vidi kolorojn, kiam ili aŭskultas muzikon aŭ aŭdas sonojn. Iuj eĉ povas senti diversajn gustojn en la buŝo, kiam ili rigardas malsamajn kolorojn. Strange, ĉu ne? Oni povas diri, ke sinestezio estas ne patologia variaĵo de la homa percepto. 

La Mirindaĵoj de Clarence Bicknell

 


Clarence Bicknell (1842-1918) estis angla matematikisto, anglikana pastro, botanikisto kaj arkeologo, pentristo kaj verkisto, poeto, humanisto, filantropo kaj esperantisto, membro de la Lingva Komitato de 1905.

Traduk-adapto: So We Won't Forget (de Khruangbin)


Khruangbin (elparole krung-bin) estas usona muzikbando el Houston, Teksaso. Ĝi konsistas el tri membroj: Laura Lee (basisto), Mark Speer (gitaristo), kaj Donald Ray "DJ" Johnson Jr. (drumisto). Ilia muzikstilo estas miksado de tutmondaj muzikaj influoj, kiel ekzemple klasika soulo, dub, psikedela muziko, irana rok-muziko, tajlanda muziko de la 1960-aj jaroj, kaj muzikoj de Hispanio kaj Mezoriento. Khruangbin signifas aviadilo en la tajlanda lingvo.

Pseŭdoscienco, kontraŭscienco kaj malbona scienco

Estas dirite, ke milfoje ripetita mensogo fariĝas vero. Goebbels tre feliĉus uzi Interreton por disvastigi nazian propagandon, sed li ege malamus publikan kritikon —Falsaj novaĵoj!, li eble krius—. Interreto enhavas multege da bonaj, fidindaj informoj, sed ankaŭ plenas de misinformoj kaj pseŭdosciencaj scioj, kiuj per ripetado de mensogoj etendiĝas kvazaŭ infektaj virusoj. Milfoje ripetita mensogo neniam estos vero, sed simple restos mensogo. Tio dependas de nia kapablo distingi kio estas kio. Ĉi tiu blogaĵo temos parte pri la scienca metodo —unu el la plej bonaj metodoj por progresigi la mondon—, sed ĉefe pri pseŭdoscienca metodo —unu el la plej bonaj metodoj por malproksimigi de via monujo vian monon, kaj de via menso vian racion.

Ĉu eraroj plibonigas nian skribadon?


Mi ofte faras erarojn, kiam mi skribas en tiu ĉi blogo. Kaj mi eraras pli ofte ol mi ŝatus. Por malpliigi la nombron da eraroj mi uzas diversajn rimedojn, sed eĉ tiam mi plue eraras. Do, nenia rimedo garantias, ke mi ĉesos erari, sed almenaŭ ĝi helpas min malkovri erarojn.

Pranepino de Zamenhof helpas nin ĉesi fumi

Margaret Zaleski-Zamenhof estas ĝenerala kuracisto, tabakologo kaj specialisto de dependomalsanoj, kiu loĝas kaj laboras en Parizo. La 8-an de septembro 2019 Johannes kaj Eva gastigis ŝin en sia podkasto kern.punkto sub la titolo Interparolo kun kuracistino, kiu helpas al fumantoj sendependiĝi de la fumado.

Malamiko mia

Malamiko mia (angle Enemy Mine) estas german-usona sciencfikcia filmo de 1985 bazita sur samnoma novelo verkita de Barry Brookes Longyear kaj publikigita en 1979. La novelo estis dufoje premiita, unue en 1979 per la Nebulozo Premio kaj due en 1980 per la Hugo Premio. Kontraste, la filmo estis kineja fiasko. Ĝi kostis entute pli ol 40 milionojn da dolaroj sed enspezigis nur iom pli ol 12 milionojn. Tamen ĝi atingis grandan sukceson en la iama Sovet-Unio, kie ĝi estis la unua okcidenta sciencfikcia filmo kiu montriĝis en la kinejoj.

Kiel eklerni Esperanton

Ekzistas diversaj rimedoj eklerni Esperanton. Tre popularaj en Interreto estas Lernu kaj Duolingo, sed ankaŭ aliaj kiel Kurso de Esperanto. Ebla strategio por la aŭdaca lernanto estas fari du aŭ tri kursojn samtempe. Sufiĉas apartigi ĉiutage iom da tempo por ĉiu kurso.

Senkonscia

Post mallonga transporto sur rada brankardo mi finfine alvenis al la operaciejo. Komprenante ke mi nenion pli povis fari mi decidis malfermi la okulojn por dormeti. Virina voĉo diris al mi: "Jen oksigeno". Ŝi almetis nazkanulon ĉe la nazo kaj pinĉis la dekstran montrofingron per pulsoksimetro por realtempe mezuri miajn pulson kaj sangoksigenon.

Ĉu ni solas en la universo?

La universo estas tiom neimageble vasta, ke la demando ŝajnas superflua. Despli se konsidere, ke ni observas nur parton de ĝi, laŭeble de nia teknologia progreso. Ni ne scias kiom granda ĝi vere estas, sed nia senfina scivolemo senĉese instigas nin survoje al plua esplorado. Kvankam ĉio sugestas, ke ni verŝajne ne estas solaj en tiu vastega spaco plenplena de steloj ni volas certiĝi, ke tio ne estu nura supozo.

Kial du blogoj?

Eble vi jam rimarkis tion, ke mi publikigas la samajn blogafiŝojn per du malsamaj blogsistemoj (Blogger kaj WordPress). Certe tio ja ŝajnas stranga afero. En tiu ĉi blogafiŝo mi skribos iomete pri tio kaj klarigos kial mi decidis kloni la blogon kaj aperigi ĝin en alia blogsistemo. Kaj kial mi decidis uzi ambaŭ samtempe.

Kiel vidi tridimensian bildon

Mi ne povas forgesi la unuan fojon kiam mi sukcesis vidi tridimensian bildon en iu revuo. Rigardante ĝin, mi ne kapablis unuavide distingi pli ol aro da ŝajne ĥaosaj, sensignifaj strekoj kaj koloroj. Kun iom da ĝeno mi relegis la instrukciojn de la revua artikolo por certigi, ke mi ne preterlegis ion gravan. Post kelkaj klopodoj

Eventa Servo kaj Nubo

Kiam Interreto komencis populariĝi iam dum la 1990-aj jaroj multaj verŝajne pensis, ke ĝi nur estus ia moderna modo malaperonta pli aŭ malpli frue. Hodiaŭ tiuj, kiuj naskiĝis en aŭ post la 90-aj havas malfacilaĵojn imagi mondon sen Interreto. Ekde tiam ĝia kreskiĝo estas senĉesa kaj nehaltebla, tuŝante ĉian sferon de la homa agado. Oni taksas, ke ĉiutage kreiĝas proksimume pli ol 500.000 retejoj tutmonde. Jen mi iom skribos pri du el ili: Eventa Servo kaj Nubo.

Trovendaj, vivaj aŭ malvivaj!

La Verda Stel' estas la nomo de muzikgrupo kiu kantas en Esperanto. Kaj jen preskaŭ ĉio kion oni konas pri ĝi. Uzanto de YouTube alŝutis du kantojn de tiu bando al sia kanalo, Mia amo restis for kaj Vi min ne credas. Jes, vi legis bone: credas kun c anstataŭ k. Verŝajne temas ne pri mistajpo, sed pri tute intencita devio de la lingva normo, simile kiel kelkfoje faras kantistoj en aliaj lingvoj.

Kiu mensogis en la Biblio: ĉu Dio aŭ ĉu la serpento?

En Genezo —la unua libro de la Biblio— aperas bela kaj tre konata rakonto pri ĝardeno en kiu Dio elkreskigis du arbojn: la arbo de vivo kaj la arbo de sciado pri bono kaj malbono. Dio malpermesis al Adam kaj Eva manĝi de la frukto de la arbo de sciado, ĉar tiam ili mortos. Antaŭ ne longe mi legis pripenson, kiu montras tre malsaman perspektivon pri tiu rakonto. Iuj miros pri tio, ke ili neniam rimarkis tiujn detalojn eĉ se ili jam plurfoje legis tiun rakonton. Verŝajne estas malfacile rimarki tion, krom se oni legas Biblion kun marĝenaj klarigaj notoj.

La kvara planedo

Kiel eksa membro de La Planeda Societo —The Planetary Society, fondita i.a. de Carl Sagan en 1980— mi ne povis ne partopreni la babilejon de la spacagentejo NASA dum la InSight-sondilo surgrundiĝis sur Marso —la kvara planedo de la sunsistemo— la 26-an de novembro 2018. Krom "saluti Marson", mi ankaŭ bondeziris kaj gratulis al la NASA-teamo... en Esperanto. Kial en Esperanto? Nu, kial ne? Mi vidis aliajn skribi en diversaj lingvoj, sed tion mi rimarkis post ol mi sendis la mesaĝon. La kialo mesaĝi esperante jam troviĝas ekstere de nia sunsistemo.

Traduk-adapto: Vida loca (de Francisco Céspedes)

Antaŭ kelkaj tagoj kaptis mian atenton televida reklamo pri aŭtomobilo, bone farita kaj amuza, ankaŭ spektebla en YouTube (nur 40 frenezaj sekundoj). Ĝi okazigis iom da polemiko. Iuj diras, ke ĝi kontraŭstaras la elektran aŭtomobilon kaj tial taksas la TV-anoncon netaŭga por la nuntempa mondo. Aliaj opinias, ke la intenco estas kritiki la modernajn modojn, kiuj izolas homojn pere de teknologio. Ĉiuokaze estas evidente, ke preter ĉia polemiko la ĉefa celo de kiu ajn komerca reklamo estas vendi ion.

Elnemapko, kamaĝama tah cucetot

Retumante tra la senfina Interreto, sufiĉas iafoje ke mi hazarde ekvidas ion rilate Esperanton kaj tuj mi alklake lanĉas min tien, aŭtomate, senpripense. Ĝuste tiamaniere mi trovis paron da malnovaj artikoletoj verkitaj de iu mistera Ivan Skito la jaron 1937 en la magazeno Esperanto. Mi diras mistera ĉar kiom ajn mi klopodis ret-serĉi pri li, mi tamen nenion eltrovis krom la du menciitajn skribaĵojn.

Robotoj

Kiam iu parolas pri robotoj ni ofte pensas pri homaspekta maŝino kun kapo, vizaĝo, korpo, brakoj kaj kruroj; ni imagas aŭtomatulon kapabla moviĝi, paroli, plenumi diversajn taskojn, interagi kun homoj, ktp. Tion ni imagas verŝajne pro influo de la literaturo, la kinarto kaj la televido.


Muziko estas perSona emocio

Se iu demandus al mi kio estas muziko, mi spontane respondus ke ĝi estas sinsekvo da soneventoj intence ordigitaj por kaŭzi ian emocion al iu. La fina rezulto dependos ne nur de la lerteco de la muzikisto, sed ankaŭ de la persona prefero de la aŭskultanto. Malsamaj homoj havas malsamajn gustojn kaj reagos emocie malsame. Kiam sufiĉe da homoj reagas kun simila emocio al iu aparta muzikaĵo ĝi fariĝas muziksukceso, modkanto aŭ furorkanto.